Trà ở mỗi quốc gia đều mang một phong cách riêng, đồng thời phản ánh bản sắc văn hóa địa phương. Trong đó, trà đạo Nhật Bản, trà Trung Hoa và trà Anh Quốc là ba trường phái có ảnh hưởng lớn nhất.
Triết lý của văn hóa uống trà
Trà đạo Nhật Bản.
Trà đạo Nhật Bản là sự kết hợp giữa nghi lễ và thiền tông, tôn vinh tinh thần wabi-sabi - vẻ đẹp của sự giản dị và không hoàn hảo. Âm hưởng tâm linh trong trà đạo Nhật Bản nhấn mạnh việc thanh tỉnh tâm hồn, hòa mình với thiên nhiên.
Trà Trung Hoa.
Tại Trung Quốc, văn hóa trà được coi như một nghệ thuật thưởng thức, nhấn mạnh sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Trà thường được coi là thức uống gắn kết với đời sống hàng ngày hơn là nghi lễ tôn nghiêm như trà đạo Nhật Bản.
Trà Anh Quốc.
Không giống như khái niệm trà ở hai quốc gia trên, văn hóa trà ở Anh Quốc tập trung vào khía cạnh giao tiếp và xã giao, với tiệc trà chiều (afternoon tea) đã trở thành một sự kiện trang trọng trong xã hội thượng lưu. Khác với tinh thần tâm linh của trà đạo Nhật Bản, trà Anh tối giản hơn và hướng đến sự thưởng thức và kết nối giữa người với người.
Quy trình pha trà
Trà đạo Nhật Bản.
Đối với trà đạo, quy trình pha được thực hiện rất cầu kỳ và chi tiết, từ khâu cân đong lượng trà, làm nóng nước cho đến cách thức khuấy bột trà bằng chasen (chổi tre). Mỗi hành động trong quy trình đều mang tính nghi lễ cao, chỉn chu và nghiêm ngặt.
Trà Trung Hoa.
Nghệ thuật pha trà Gongfu-cha của người Trung Quốc đòi hỏi sự tập trung và kỹ thuật cao, nhưng không quá nghiêm ngặt như trà đạo Nhật Bản. Người pha trà chú trọng nhiệt độ nước, thời gian hãm trà và dụng cụ pha trà như ấm trà, ly trà nhỏ.
Trà Anh Quốc.
Ngược lại, trà Anh Quốc được pha một cách đơn giản, thường dùng trà túi lọc hoặc lá trà ngâm trong ấm trà. Sau khi pha, trà thường được uống cùng sữa và đường, kèm theo bánh ngọt như scones, sandwich nhỏ, bánh tart hoa quả,...
Dụng cụ pha trà và trang phục khi dùng trà
Trà đạo Nhật Bản.
Dụng cụ trong trà đạo Nhật Bản bao gồm chawan (bát trà), chasen (chổi khuấy), natsume (hộp chứa bột trà), và các loại muỗng đặc biệt để đong trà. Những dụng cụ này thường được chế tác thủ công với chất lượng cao, phản ánh sự tinh tế và lòng tôn trọng đối với nghi thức pha trà. Trang phục của người pha trà và cả người tham gia tiệc trà thường là kimono, được lựa chọn hoa văn cẩn thận để phù hợp với sự trang trọng của buổi thưởng thức trà đạo.
Trà Trung Hoa.
Các dụng cụ bao gồm ấm trà nhỏ làm từ đất nung Nghi Hưng nức tiếng, ly trà nhỏ, và khay trà. Những bộ trà này không chỉ tiện dụng mà còn mang giá trị nghệ thuật cao. Trang phục trong văn hóa trà Trung Hoa không quá nghiêm ngặt, nhưng khi tổ chức các buổi trà trang trọng, người tham gia thường chọn trang phục truyền thống như sườn xám hoặc trang phục mang yếu tố văn hóa, thể hiện sự tôn trọng đối với nghi thức.
Trà Anh Quốc.
Tương tự, dụng cụ trong trà chiều Anh Quốc cũng gồm ấm trà, nhưng lại làm bằng sứ, tách trà có tay cầm, dĩa nhỏ, và thìa khuấy. Ngoài ra, bánh ngọt ăn kèm như scones và sandwich nhỏ cũng là một phần quan trọng trong tiệc trà chiều. Do tính chất trang trọng và quý phái của bữa tiệc trà, người tham gia thường mặc vest hoặc váy dài, phản ánh sự tinh tế và phong cách của xã hội người Anh.
Mục đích và bối cảnh của buổi thưởng trà
Trà đạo Nhật Bản.
Không chỉ là một nghi thức thưởng thức, trà đạo Nhật Bản còn là con đường hướng tới sự giác ngộ. Thông qua việc hòa mình vào thiên nhiên và tập trung vào từng khoảnh khắc của nghi lễ, buổi trà đạo giúp người thực hiện và cả người tham gia đạt được sự tĩnh lặng và thanh thản trong tâm hồn. Không gian và bối cảnh của một buổi trà đạo thường rất yên tĩnh, giúp người tham gia gạt bỏ những căng thẳng của cuộc sống thường nhật.
Trà Trung Hoa.
Đồng mục đích mong muốn người thưởng trà tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên, văn hóa thưởng trà Trung Hoa còn tập trung vào việc tạo ra sự gắn kết xã hội. Những buổi trà thường được tổ chức trong gia đình hoặc giữa bạn bè, tạo cơ hội để thảo luận về nghệ thuật, văn hóa và triết học. Một số phong cách trà truyền thống như trà Gongfu-cha còn là dịp để thể hiện kỹ năng và sự khéo léo của người pha trà.
Trà Anh Quốc.
Tuy có điểm khác nhưng cũng có điểm tương đồng, những buổi trà chiều Anh Quốc có mục đích chính là thưởng thức và gắn kết xã giao. Đây thường là một hoạt động mang tính xã hội cao, nơi mọi người có cơ hội gặp gỡ, trò chuyện và tận hưởng các món ăn kèm như bánh ngọt, bánh mì kẹp. Không gian tổ chức trà chiều thường mang phong cách sang trọng, phản ánh sự tinh tế trong văn hóa giao tiếp của người Anh.
Mỗi nghi thức uống trà phản ánh lối sống và triết lý độc đáo của từng quốc gia. Nhờ vậy, chúng không chỉ sở hữu hương vị riêng biệt, mà còn mang cả văn hóa, phong tục tập quán của cả năm châu bốn bể hội tụ cả vào một ngụm trà.
