Ẩn chứa tinh thần Nhật Bản đậm đà, bánh wagashi là một loại bánh ngọt truyền thống của xứ sở hoa anh đào, thể hiện tính duy mỹ đạt đến đỉnh cao của người dân nơi đây.
Bánh wagashi là gì?
Wagashi, hay tạm dịch “bánh ngọt Nhật Bản", là một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực truyền thống của xứ sở hoa anh đào. Tên gọi bánh wagashi (和菓子) mang ý nghĩa sâu sắc, trong đó "wa" biểu thị sự hài hòa, đồng thời đại diện cho nét văn hóa Nhật Bản, còn "gashi" có nghĩa là bánh kẹo. Cái tên này không chỉ đơn thuần miêu tả một loại bánh kẹo mà còn gói ghém cả triết lý sống và tinh thần thẩm mỹ của người Nhật: sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, giữa truyền thống và hiện đại.
Wagashi.
Để làm nên món bánh wagashi, người thợ sử dụng những nguyên liệu tự nhiên nhất như đậu đỏ, bột gạo, đường wasanbon tinh khiết, tạo nên vị ngọt thanh nhã đặc trưng. Mỗi chiếc bánh là một tác phẩm nghệ thuật, phản ánh vẻ đẹp tinh tế và triết lý wabi-sabi - tìm kiếm sự hoàn mỹ trong những điều giản dị. Quy trình chế biến wagashi đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và am hiểu sâu sắc về nguyên liệu, để không chỉ tạo ra hương vị ngon lành mà còn mang lại cảm giác ấn tượng về thị giác.
Wagashi.
Wagashi thường xuất hiện trong các dịp đặc biệt như lễ hội, trà đạo hoặc làm quà tặng. Trong trà đạo, vị ngọt của bánh wagashi được sử dụng để cân bằng hương vị đắng của trà matcha, giúp người thưởng thức cảm nhận được sự tinh tế trong từng khoảnh khắc thưởng trà. Ngày nay, wagashi không chỉ được yêu thích tại Nhật Bản mà còn lan tỏa đến nhiều quốc gia, trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp truyền thống và triết lý sống đầy ý nghĩa của người Nhật.
Phân loại wagashi Nhật Bản
Bánh wagashi được phân loại dựa theo lượng nước có trong bánh. Tuy nhiên, đặc điểm này khó có thể phân biệt được rõ ràng, bởi cùng một loại bánh wagashi cũng có thể chứa lượng nước khác nhau tùy theo phương pháp và nơi chế biến. Tựu chung, chúng chia làm 3 loại như sau: bánh tươi namagashi, bánh bán tươi han-namagashi và bánh khô higashi.
Bánh tươi Namagashi (生菓子)
Với hàm lượng nước cao, bánh tươi Namagashi có kết cấu mịn màng, dễ tan trên đầu lưỡi, mang đến cảm giác nhẹ nhàng nhưng sâu lắng. Nguyên liệu chính thường là bột gạo, đậu đỏ và đường, được chế biến công phu để giữ trọn hương vị thanh khiết.
Wagashi.
Mỗi chiếc bánh được tạo hình như hoa lá, cỏ cây, phản ánh vẻ đẹp theo mùa, khiến namagashi không chỉ là một món ăn mà còn là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt đẹp. Thời gian bảo quản ngắn, thường chỉ từ 1-3 ngày, càng làm tăng giá trị quý giá của từng chiếc bánh. Namagashi thường xuất hiện trong các buổi trà đạo, nơi vị ngọt thanh của bánh hài hòa cùng vị đắng dịu của trà, tạo nên một trải nghiệm trọn vẹn cả vị giác và tâm hồn.
Bánh khô Higashi (干菓子)
Bánh khô, hay còn gọi là higashi, là loại wagashi tinh tế và thanh thoát, mang vẻ đẹp đơn giản nhưng đậm chất nghệ thuật. Là bánh wagashi có hàm lượng nước rất thấp, higashi có kết cấu giòn tan và thường được tạo hình nhỏ nhắn, gọn gàng như những bông hoa, chiếc lá hay biểu tượng thiên nhiên.
Wagashi.
Nguyên liệu chủ yếu là bột gạo, bột đậu, hoặc đường wasanbon – loại đường thượng hạng của Nhật, mang đến vị ngọt nhẹ nhàng và thanh khiết. Nhờ độ ẩm thấp, bánh khô dễ bảo quản và thường được dùng làm món quà tặng ý nghĩa. Higashi xuất hiện trong các buổi trà đạo trang trọng, nơi bánh đóng vai trò cân bằng vị đắng của trà matcha.
Bánh bán tươi Han-Namagashi (半生菓子)
Bánh bán tươi, hay han-namagashi, là sự kết hợp hài hòa giữa bánh tươi mềm mại và bánh khô bền lâu. Với hàm lượng nước vừa phải, loại bánh này mang đến kết cấu cân bằng - không quá mềm nhưng vẫn giữ được độ ẩm vừa đủ để cảm nhận trọn vẹn hương vị.
Wagashi.
Thời gian bảo quản kéo dài hơn bánh tươi, từ 1–2 tuần, khiến nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho những dịp lễ nhỏ hoặc làm quà tặng. Han-namagashi thường có nhân đậu đỏ, đậu trắng hoặc kem đậu xanh, được bao bọc bởi lớp vỏ bánh tinh tế, đôi khi là lớp mochi mềm hoặc vỏ nướng thơm. Từng chiếc bánh được tạo hình gọn gàng, đơn giản nhưng vẫn mang nét đẹp tự nhiên.
Những chiếc bánh wagashi bốn mùa
Sakura-mochi
Wagashi.
Là một loại wagashi đặc trưng của mùa xuân, bánh sakura-mochi mang trong mình hương vị và sắc thái của hoa anh đào đang nở rộ. Chiếc bánh nhỏ nhắn, mềm mại được làm từ bột gạo nếp dẻo thơm, bọc lấy nhân đậu đỏ ngọt ngào, được gói trong lá anh đào muối. Hương thơm thanh thoát của lá anh đào hòa quyện cùng vị ngọt dịu của bánh tạo nên cảm giác tươi mới, nhẹ nhàng. Sakura-mochi không chỉ là một món ăn mà còn là biểu tượng cho sự khởi đầu mới, thường xuất hiện trong các buổi lễ hội và dịp tụ họp dưới tán hoa anh đào dịu dàng của mùa xuân Nhật Bản.
Warabi-mochi
Wagashi.
Warabi-mochi là món thạch wagashi thanh mát, lý tưởng để thưởng thức vào những ngày hè oi ả. Được làm từ tinh bột warabi - một loại tinh bột chiết xuất từ cây dương xỉ, chiếc bánh có kết cấu mềm mại, trong suốt và mịn màng như thạch. Warabi Mochi thường được phủ lớp bột kinako (bột đậu nành rang) thơm bùi, kèm theo chút đường wasanbon thanh ngọt, mang đến hương vị nhẹ nhàng và tinh tế. Khi thưởng thức, từng miếng bánh tan trong miệng, để lại cảm giác mát lạnh dễ chịu. Món ăn này không chỉ làm dịu cái nóng mùa hè mà còn phản ánh nét đẹp giản dị và thanh tao của ẩm thực Nhật Bản.
Monaka hạt dẻ
Wagashi.
Gợi lên hình ảnh ấm áp của những rừng cây chuyển sắc lá, bánh monaka hạt dẻ là một loại wagashi ăn vào mùa thu. Bánh được làm từ hai lớp vỏ giòn mỏng, nhẹ như cánh hoa, kẹp bên trong là nhân đậu đỏ mịn màng pha trộn với hạt dẻ nghiền thơm bùi. Hương vị tự nhiên của hạt dẻ hòa quyện cùng vị ngọt dịu của đậu đỏ, mang đến cảm giác êm dịu như một buổi chiều thu êm đềm. Monaka hạt dẻ không chỉ là món bánh ngọt mà còn là lời nhắc nhở về vẻ đẹp lặng lẽ và sự thay đổi nhẹ nhàng của mùa thu Nhật Bản.
Hanabira-mochi
Wagashi.
Hanabira-mochi là loại wagashi đặc trưng của mùa đông, thường xuất hiện trong dịp Tết Nhật Bản. Chiếc bánh mềm mại này được làm từ bột gạo nếp dẻo, bên trong là nhân đậu đỏ ngọt thanh, tạo nên sự kết hợp hài hòa giữa vị ngọt tự nhiên và kết cấu mịn màng. Bánh có hình dáng giống như một cánh hoa, tượng trưng cho sự tươi mới và khởi đầu mới mẻ của năm mới. Hanabira-mochi không chỉ mang đến hương vị ấm áp, mà còn chứa đựng những lời chúc tốt đẹp, tượng trưng cho sự bình an và thịnh vượng trong năm mới.
Bánh wagashi đã trở thành một loại hình nghệ thuật rất mực tinh tế trong nền ẩm thực Nhật Bản. Chúng đưa thiên nhiên và những nguyên liệu tưởng như vô cùng giản đơn trở thành thứ ẩm thực duy mỹ, rực rỡ và sống động trong những nghi lễ trang trọng.
