Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản Ikebana có nhiều kiểu cắm khác nhau, được phát triển qua các thời kỳ và bởi các trường phái khác nhau. Tham khảo 5 kiểu cắm phổ biến dưới đây để chọn cho mình phong cách phù hợp nhé!
Rikka - Cắm hoa thẳng đứng
Xuất hiện từ thế kỷ 15, Rikka là phong cách cổ điển nhất trong cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản, mang vẻ đẹp trang nghiêm và sâu lắng. Kiểu cắm hoa Ikebana này phát triển song song với trường phái Ikenobo, phản ánh sự hài hòa của vũ trụ thông qua sự sắp xếp tinh tế của hoa, cành và lá.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Một bình hoa Rikka thường bao gồm chín yếu tố chính, tượng trưng cho các thành phần của thiên nhiên như núi, sông, thác nước, và những luồng khí vô hình chuyển động trong không gian. Các cành hoa vươn cao nhưng vẫn giữ sự cân bằng, thể hiện sự giao hòa giữa Trời, Đất và Con người.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Nếu muốn cắm hoa theo kiểu Rikka, hãy chọn những chiếc bình cao, có dáng thanh thoát và chất liệu gốm, sứ hoặc kim loại, giúp tôn lên nét trang trọng của tác phẩm. Các loài hoa và cành lá được chọn lựa theo mùa, mang dáng vẻ mạnh mẽ nhưng vẫn thanh nhã, tạo nên một bố cục vững chãi mà không cứng nhắc. Mỗi đường nét trong Rikka không chỉ thể hiện vẻ đẹp hình thức mà còn là biểu hiện của tâm hồn, giúp người thưởng lãm cảm nhận sự yên bình và sâu lắng trong từng nhịp thở của thiên nhiên.
Nageire - "Ném hoa" vào bình
Nageire, hay “Ném hoa”, là một phong cách cắm hoa tự nhiên và phóng khoáng, xuất hiện vào thời kỳ Edo (1603 - 1868). Khác với sự trang nghiêm của Rikka, Nageire ra đời từ thói quen ngẫu nhiên của các samurai khi họ thả hoa vào bình sau những buổi trà đạo hoặc thiền định. Dần dần, phong cách này chính thức trở thành một trường phái cắm hoa, đề cao vẻ đẹp tự nhiên, không bị ràng buộc bởi cấu trúc cứng nhắc.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Phong cách Nageire mang vẻ mềm mại và thanh thoát, với các cành hoa được sắp xếp theo đường cong tự nhiên, như thể chúng đang phát triển trong môi trường tự nhiên. Bố cục của kiểu cắm này thường dựa trên ba yếu tố chính: Shin (cành chính, cao nhất), Soe (cành phụ, thấp hơn) và Hikae (cành nền, thấp nhất), tạo nên sự cân bằng mà không cần đến bàn chông cắm hoa. Các cành hoa nghiêng nhẹ, rủ xuống hoặc vươn lên tự nhiên, mang lại cảm giác tao nhã và nhẹ nhàng.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Bình hoa phù hợp cho Nageire thường là những chiếc bình cao, miệng hẹp, giúp giữ hoa vững vàng mà vẫn tạo được độ rơi tự nhiên. Chất liệu có thể là gốm, thủy tinh hoặc sứ, với thiết kế đơn giản để tôn lên vẻ đẹp của hoa lá. Một bình hoa Nageire không đơn thuần là “ném hoa” một cách ngẫu nhiên, mà còn phản ánh tâm hồn tự do, tĩnh tại của người cắm.
Shoka - Sự sống dồi dào của hoa cỏ
Xuất hiện từ trường phái Ikenobo vào cuối thế kỷ 18, Shoka được xem như một phiên bản giản lược của Rikka, nhưng vẫn giữ được chiều sâu triết lý và sự cân bằng tinh tế.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Nếu Rikka phức tạp với chín yếu tố tượng trưng cho vũ trụ, thì Shoka tập trung vào ba yếu tố chính: Shin (cành chính, tượng trưng cho Trời), Soe (cành phụ, tượng trưng cho Con người), và Tai (cành nền, tượng trưng cho Đất). Bố cục này thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và cuộc sống, phản ánh quy luật sinh trưởng và dòng chảy tự nhiên của vạn vật.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Một bình hoa Shoka có vẻ đẹp thanh thoát, các cành hoa vươn lên nhẹ nhàng từ một điểm gốc chung, tạo cảm giác sinh động mà vẫn yên bình. Hoa, lá và cành được chọn lọc kỹ lưỡng, thường là những loài mang dáng vẻ thanh mảnh, tinh tế như hoa diên vĩ, trúc đào hay liễu rủ.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Bình cắm phù hợp cho Shoka thường là bình cao, miệng hẹp, giúp định hình bố cục vững vàng mà vẫn giữ được vẻ mềm mại, tự nhiên. Điều này phần nào giúp Shoka phản chiếu của tâm hồn tĩnh tại, một khoảng lặng thanh bình giữa dòng chảy hối hả của cuộc sống.
Moribana - Những bông hoa chồng chất
Là một phong cách Ikebana hiện đại, Moribana được ra đời vào cuối thế kỷ 19 bởi trường phái Ohara. Khác với những phong cách truyền thống như Rikka hay Shoka, Moribana thể hiện vẻ đẹp tự nhiên một cách phóng khoáng, gần gũi, như một bức tranh phong cảnh thu nhỏ trong bình hoa. Phong cách này phản ánh tinh thần đổi mới của Ikebana, khi nghệ thuật cắm hoa không còn giới hạn trong những nguyên tắc khắt khe mà trở nên linh hoạt hơn, phù hợp với không gian sống hiện đại.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Một bình hoa đúng chuẩn Moribana thường có bố cục thấp, trải rộng và hướng về phía trước, tạo cảm giác tự nhiên và hài hòa. Các cành hoa được sắp xếp theo ba yếu tố chính: Shin (cao nhất), Soe (trung bình) và Hikae (thấp nhất), giúp tạo chiều sâu và sự cân bằng trong không gian. Để giữ hoa cố định, Moribana sử dụng kenzan (bàn chông), giúp các cành hoa có thể đứng vững theo nhiều góc độ khác nhau.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Do bố cục trải rộng, bình hoa dùng để cắm kiểu Moribana thường là bình thấp, miệng rộng, có thể làm từ gốm, sứ hoặc thủy tinh, giúp tạo nền tảng vững chắc. Với sự mềm mại và tự do, Moribana không chỉ thể hiện vẻ đẹp của hoa mà còn khắc họa nhịp điệu tự nhiên, mang lại cảm giác thư thái và tươi mới cho không gian sống.
Jiyuka - Phong cách tự do
Giống như Moribana, Jiyuka là một hình thức Ikebana hiện đại, mang tinh thần sáng tạo và không bị ràng buộc bởi bất kỳ quy tắc cố định nào. Trái ngược với những phong cách truyền thống như Rikka hay Shoka - vốn tuân theo bố cục chặt chẽ, Jiyuka cho phép người cắm hoa thể hiện cá tính, cảm xúc và ý tưởng nghệ thuật của riêng mình. Trong Jiyuka, không có quy luật cụ thể về chiều cao, hình dạng hay số lượng cành hoa; thay vào đó, sự hài hòa giữa các yếu tố như màu sắc, chất liệu và đường nét mới đóng vai trò quan trọng.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Không chỉ sử dụng hoa và cành lá, kiểu cắm Jiyuka còn cho phép người cắm kết hợp nhiều vật liệu hiện đại như kim loại, thủy tinh, giấy, thậm chí là nhựa hay đá. Điều này giúp mỗi tác phẩm trở thành một sự sáng tạo độc đáo, phản ánh tư duy và cảm nhận riêng của người nghệ nhân.
Cắm hoa nghệ thuật Nhật Bản.
Bình hoa dành cho Jiyuka cũng rất đa dạng, từ bình cao, bình thấp đến những hình dạng đặc biệt, tùy thuộc vào ý tưởng của người cắm. Chính sự tự do và không giới hạn này đã biến Jiyuka thành một cách thể hiện nghệ thuật đầy cảm hứng, nơi thiên nhiên và con người hòa quyện trong sự sáng tạo vô tận.
Các phong cách Ikebana nói trên đều phản ánh tư duy về thiên nhiên, sự hài hòa, và tính nghệ thuật của người cắm hoa. Tùy vào tính cách, sở thích và không gian trưng bày, hãy chọn cho mình một phong cách cắm hoa nghệ thuật phù hợp nhé!
